Woelend wakker liggen of slim slapen

Acteurs:  Edard Jan de Bruin en Anne Marie Meijer, universiteit Amsterdam.

Langdurige slaapproblemen hebben ernstige gevolgen. Juist adolescenten krijgen vaak last van problemen

met in- of doorslapen, wat veelal leidt tot chronisch slaaptekort. Voor deze groep wordt nu aandacht aan besteed in dit artikel,  een mogelijke effectieve behandeling, het in kaart brengen van de specifieke oorzaken en gevolgen.

Cognitieve gedragstherapie voor insomnia is effectief gebleken bij volwassenen, nu gaan ze ook onderzoeken of dat het zelfde resultaat heeft bij de adolescenten toepasbaar is.

Daarom werd bij SlimSlapen een randomised controlled trial onderzocht op effectiviteit, waarbij het groepsprotocol en het internetprotocol worden vergeleken met een wachtlijstconditie.
Puberteit: relatief korte tijd, hormonale verandering, verandering van school, uitgaan met andere woorden verandering op sociaal en fysiek gebied kan leiden tot slaapproblemen zoals insomnia.

Insomna: problemen met inslapen, doorslapen, te vroeg wakker worden, niet uitgerust opstaan, gedurende 3 maanden en min 3x per week. Tevens gaat het gepaard met beperkingen in ADL.

Slaap te kort: leidt tot een chronische slaap te kort, dit geeft weer problemen op de dag: moeheid, labiel, prikkelbaar, slecht functioneren op school, psychische klachten enz.

Hoe komt dat: latere bedtijden, slaapritme verschuift, sociale factoren en latere afgifte van melatonine een belangrijk hormoon bij het slapen. Het inslaap vallen duurt langer en zelfde tijd opstaan dus de slaapduur verkort.

Cognitieve gedragstherapie voor insomnia: een set van technieken uit de CGT, psycho-educatie, slaaphygiëne, restrictie bedtijd, ontspanningsoefeningen en cognitief herstructureren van  disfunctionele cognities het meest effectief zijn. Deze behandeling is ingezet in groepstherapie als internettherapie.

Slaaphygiëne: algehele gezondheid zoals bewegen, omgevingsfactoren (licht-geluid enz), regelmatig slaapritme, kwaliteit van slapen dus geen dutjes of wanneer het maar uitkomt. Bewustwording proces van eigen slaapkwaliteit en gewoontes.

Oefeningen: 1) restrictie van tijd in bed, 2) gedachte te neutraliseren, “gedachte boekje”, 3) techniek disfunctionele cognities geleerd omzetten in functionele cognities, 4) ontspannen.

2010 gestart met onderzoek: volgens protocol slim slapen maar wel aangepast voor jongeren, toegankelijker oefeningen, hebben meer problemen met inslapen, zelf reflecteren op hun eigen gedrag vinden ze lastig. Voordeel direct kan worden ingegaan op de eigen situatie, het slaapritme ombuigen naar effectieve gewoonte”.  Ze krijgen tools mee, die kunnen ze natuurlijk ook in de toekomst gebruiken als het weer misgaat.

Resultaat: 2 artikelen over geschreven de eerste betreft een pilot van 26 proefpersonen over twee groepen verdeeld, effecten over deze twee groepen waren vergelijkbaar. 50% van de symptomen chronisch slaap tekort en insomnia waren afgenomen, na deze periode nog meer verbetering. Tweede artikel: vragenlijst slaaphygïene, welke rol slaaphygïene speelt bij insomnia en welk effectief behandeling heeft op slaaphygïene. Daarbij bleek dat jongeren met insomnia slechter scoren op deze lijst dan normaal slapende jongeren maar na behandelen verbetert het. Er komt nog een publicatie over jongeren met insomnia cognitief getest zijn, resultaten daarvan: verbetering van executieve functies (leesproblemen, taalontwikkeling taalgestoordheid). Tevens kan het een positieve bijdrage leveren bij jongeren en de relatie met oa ADHD.
We kunnen spreken na behandeling verbetert de slaap, verminderen de klachten overdag en verbeteren een aantal cognitieve functies.

Na het lezen van dit artikel heb ik nieuwe woorden geleerd betreft het probleem “slapen”, dat jongeren een andere oorzaak hebben dan volwassenen, anders benaderd en behandeld dient te worden.

Oefentherapie:

• Uitleg slaapritme, regelmaat hierin
• Slaaphygiëne
• Eigengedrag veranderen, direct mee beginnen
• Ontspanningsoefeningen specifiek voor deze doelgroep ( krijgen we met de cursus )
• Tools, handvaten handig ook voor de rest van hun leven